Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Nedir?

DEHB, kişilerin alışılmadık şekilde dikkat eksikliği yaşadığı, odaklanmada zorlandığı ve dürtüsel davranışlar sergilediği nörogelişimsel bir bozukluktur. Yaşam boyu sürebilir ve kişinin akademik, sosyal veya psikolojik hayatını ciddi derecede etkileyebilmektedir.

Sadece dalgın dalgın bakmak veya sürekli hareket halinde olmak kadar basit gözlemlerle anlaşılabilen bir rahatsızlık değildir. Bu sebeple, her hareketli kişiyi “hiperaktif” veya her dalgın kişiyi de “dikkat eksikliği var” şeklinde nitelendirmek doğru olmaz.

DEHB'e sahip çocuklarda, dikkatsizlik, odaklanamama ve ortama uymayan anormal hareketler görülür. Yaşıtlarına kıyasla gözle görülür şekilde hareketlidirler. Dürtüsel davranışları fazladır. Sabırsızdırlar, beklemekten hoşlanmazlar, isteklerinin hemen yerine getirilmesini isterler. Bu durum çocukların gelişimini ve işlevselliğini engeller. Zamanla düşük özgüven, problemli ilişkiler ve okulda veya iş hayatında ortaya çıkabilecek potansiyel sorunlar doğabilir.

DEHB Neden Olur?

Neden oluştuğu kesin olarak bilinmemekle birlikte araştırmalar çeşitli genetik ve çevresel faktörlerin bir etkileşimi sonucunda ortaya çıktığını göstermektedir. Bunun dışında DEHB’ye neden olan diğer faktörler :

• Genetik yatkınlık ve beynin belli bölgelerindeki işlev bozuklukları

• Düşük doğum ağırlığı veya erken doğum

• Olumsuz ekonomik şartlar

• Beynin gelişim sürecindeki aksaklıklar veya erken yaşta yaşanan travmalar

• Gebelikte annenin sigara, alkol, uyuşturucu ya da bazı ilaçlar kullanması

• Anne karnında ya da erken yaşlarda maruz kalınan riskler

DEHB Belirtileri

• Kolayca dikkatin dağılması

• Detayları gözden kaçırmak, zaman yönetimi yapamamak

• İşleri düzenlemede, başlatmada veya bitirmede zorlanmak

• Zihinsel çaba gerektiren işlerden kaçmak

• Sık sık eşyalarını kaybetmek, unutkanlık

• Fazla hareketli olmak, hareket etmeden uzun süre kalamamak

• Sessizce durmakta zorlanmak, gereksiz yere ve çok fazla konuşmak, dinleme konusunda güçlük

• Sürekli olarak el veya ayaklarını oynatmak

• Koşma veya tırmanmaya eğilimli olmak

• Başkalarının sözünü kesmek ve düşünmeden konuşmak

• Tehlikeli durumlarda risk alma eğiliminde olmak

DEHB Tedavisi

DEHB tedavisi, kişinin semptomlarına, yaşına, genel sağlık durumuna ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Genellikle ilaç tedavisi, psikoterapi veya özel eğitim desteği gibi birden fazla yöntemin bir arada kullanılması tercih edilir. Psikoterapiyle birlikte kişinin, semptomları kontrol etme becerileri, stres yönetimi, problem çözme ve zaman yönetimi becerileri geliştirilebilir.

Ancak DEHB yaşam boyu süren bir rahatsızlıktır. Bu sebeple tedavi yöntemlerinin tümü, rahatsızlığı ortadan kaldırmaktan ziyade, belirtileri azaltmayı ve semptomları kontrol altına almayı amaçlar. Bu sayede bireyler topluma daha rahat bir şekilde uyum sağlayabilirler.